Veel werknemers van het asielzoekerscentrum in Ter Apel, Groningen, kampen met (ernstige) gezondheidsklachten. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers heeft een onafhankelijke onderzoekscommissie ingesteld om een concreet advies te geven over de gezondheidsklachten in Ter Apel en hun mogelijke oorzaken, dan wel mogelijke oorzaken uit te sluiten. Young Manager Elske Mertens was de secretaris van deze onderzoekscommissie.
De commissie – bestaande uit Joop Atsma (voorzitter), Ivonne Rietjes, Paul Ulenbelt en ikzelf – heeft eerst een onderzoeksopdracht geformuleerd. Deze is beoordeeld door het COA, waarna we aan de slag konden. Daarbij was het van belang dat de opdracht onafhankelijk van het COA kon worden uitgevoerd en dat de commissieleden geen eerdere relatie hadden met het COA. Wel had ik natuurlijk een connectie met de regio en de mensen zelf.
Werkwijze
Er bleken al veel onderzoeken te zijn uitgevoerd, echter ontbrak het totaaloverzicht. Om die reden heeft de commissie o.a. opdracht gegeven aan een extern onderzoeksbureau om overzichtskaarten te maken van alle bodemonderzoeken.
Ook is het gebouw onderzocht en gekeken naar alle aspecten die de gezondheid kunnen beïnvloeden, denk hierbij aan; leidingwater, ventilatie, verlichting en hygiëne. Tevens hebben we tientallen (oud)medewerkers gesproken met/zonder klachten.
Mijn rol daarin was sterk organisatorisch en coördinerend van aard. Ik had zeer regelmatig contact met alle externe stakeholders, deed aan agendabewaking en bereidde alle communicatiemomenten voor.
Media en emotie
Dit was voor mij een hele uitdagende maatschappelijke en publieke opdracht. Je kan hier een grote impact hebben, zowel op de persoon als op de regio. Maar het is ook een opdracht waar iedere uiting en de commissie zelf onder het vergrootglas ligt. Het heeft mijn gevoel bevestigd dat ik liever niet in de spotlight sta. Wat dat betreft past een rol als tweede man mij goed. Ik opereer over het algemeen liever vanuit die rol, sturend op de achtergrond om vanuit die rol tot het beste resultaat komen.
Bij deze opdracht speelde communicatie een grote rol. Bij een gevoelig onderwerp als gezondheidsklachten moet je zeer transparant opereren. Je hebt als onderzoekscommissie logischerwijs te maken met hevige emoties van de betrokkenen. Daarvoor moet je een sterk ontwikkeld empathisch vermogen hebben en je inleven in alle betrokkenen. Dat helpt enorm in het slagen van je opdracht.
Conclusie
Het volledige rapport en conclusie van de Onderzoekscommissie is hier te lezen. Met de stevige aanbevelingen gaat het COA nu aan de slag. Terugkijkend op mijn opdracht als secretaris van de Onderzoekcommissie Ter Apel ben ik zeer tevreden. Ik heb samen met de andere leden van de commissie kunnen werken aan een degelijk rapport met heldere conclusies en praktische aanbevelingen. Ook heb ik ervaring kunnen opdoen in een opdracht waar enorme gevoeligheden aan vast zaten. Het maakt dat ik zowel op het vlak van communicatie en emotie als op organisatorisch en coördinerend vlak weer veel ervaring heb opgedaan. Dat de opdracht ook een positief maatschappelijk invalshoek had maakt het des te mooier.
